Na mijn uitleg over de eerste twee zinsdelen van de codetekst “A dagobert II roi (…)” uit het kleine perkament volgt nu de oplossing van het laatste deel met de tekst “et il est la mort”. Het zijn korte woorden die op meerdere manieren kunnen worden uitgelegd c.q. vertaald. Aan het eind van dit artikel kom ik nog met een verrassend bewijs op de proppen. Voor een goed begrip van het geheel raad ik je aan om eerst de delen 1 en 2 van deze serie artikelen te lezen. Je vindt ze via de homepage.
Als ik de zin “et il est la mort” loslaat op Google Translate, is de uitkomst “en hij is de dood”. Wordt hiermee de personificatie van de dood bedoeld, de Man met de Zeis? Wie zal het zeggen. Er kan tevens een anagram van worden gemaakt: “et il est mortal” (“en hij is sterfelijk”). Maar het Franse persoonlijke voornaamwoord “il” kan ook “het” betekenen. Bijvoorbeeld als je zegt “il fait chaud”: het is warm. Dan is de uitkomst “en het is de dood”. Dat klinkt als een soort waarschuwing van “pas op als je dichterbij komt”, zoals vroeger een doodshoofd op de vlag van een piratenschip.
Er is nog een mogelijkheid en dat is door tussen de woordjes “la mort” (= de dood), een komma te plaatsen. Het wordt dan “et il est la, mort” (= en hij is daar, dood). Dat kan binnen deze context ook zonder komma met ongeveer dezelfde betekenis worden gelezen.
In het vervolg van dit artikel ga ik van deze laatste mogelijkheid uit: “en hij is daar, dood“. Door het woordje “il” is duidelijk dat het hier om een man gaat. Bij een dode vrouw had er “elle” gestaan in plaats van “il” en was er een letter “e” gezet achter “mort”.
Armstoel
Maar om bij het begin te beginnen ga ik nu eerst weer terug naar de Franstalige zin: “et il est la mort“. Daarvan kan een mooi Nederlandstalig anagram worden gemaakt, namelijk “titel armstoel“. Een armstoel (of leunstoel, stoel met leuningen) heet in het Frans een bergère. Met dat woord begint de (tot nu toe) meest logische oplossing van de code in het grote perkament. Dat werd in 1887 samen met het kleine perkament gevonden in de kerk van Rennes-le-Château. Mijn eerstvolgende artikel hierna beschrijft de integrale oplossing van het grote perkament.
Een bergère (Wikimedia Commons)
Het is wel duidelijk dat een dergelijke leunstoel niets te maken heeft met “De Aardappeleters”, terwijl ik wel een betrokkenheid met dat schilderij kan aantonen (zie deel 1). Het geheim is een ander type stoel. Welk type dat is, kan iedereen zien op het schilderij. Het gaat om eenvoudige boerenstoelen met een rechte rugleuning, zoals gangbaar was in de tijd van Vincent van Gogh.
Geen arm- of leunstoel te zien op “De Aardappeleters”, wel boerenstoelen (Wikimedia Commons)
Naast de anagram-oplossing “titel armstoel” kan daar “titel stoel ram” van worden gemaakt. Vincent van Gogh was geboren op 30 maart 1853 en die datum viel onder het astrologische teken van de Ram. De oplossing “titel stoel ram” zou dus suggereren dat Vincent op zijn werk zichzelf heeft geschilderd. Dat heeft hij inderdaad, zij het met alleen zijn voornaam Vincent.
Tenebrose
Vincent heeft zijn naam opzettelijk bijna onzichtbaar aangebracht op de rugleuning van de boerenstoel waarop aardappeleter Francis van Rooij zit. Dit geheim zit als anagram verborgen in het woord boerenstoel als “tenebrose ol“. Daarbij staat “tenebrose” voor een bepaalde schildertechniek en “ol” voor de afkorting van “oosterlengte”.
Het woord “tenebrose” is afgeleid van het Italiaanse “tenebroso”, dat donker, somber of mysterieus betekent. Het is een schilderstijl waarbij gebruik wordt gemaakt van een licht-donker contrast. Dat is op “De Aardappeleters” beslist het geval. Vincent van Gogh probeerde immers het licht van de olielamp alleen op de mensen te laten schijnen. Deze techniek werd voor het eerst toegepast door onder anderen Albrecht Dürer en El Greco, en verfijnd door Caravaggio.
Signatuur
Is Vincent erin geslaagd het “tenebrose” goed over te brengen? Ik betwijfel het. Omdat de techniek meestal gepaard gaat met afgebeeld kaarslicht, vermoed ik dat hij het principe voornamelijk heeft toegepast rond de stoel van Francis om zijn naam te verbergen. Hieronder een versterkt uitgelichte afbeelding van Vincents signatuur op de betreffende stoel:
met dank aan een afbeelding op de website van het Van Gogh Museum te Amsterdam
Familie De Groot
De vraag is nu waar de “ol” of “oosterlengte” op slaat. Is dat op de plek waar “De Aardappeleters” c.q. de familie De Groot/Van Rooij door Vincent op het doek zijn vastgelegd? Dat zou dan zijn aan de Gerwenseweg nr. 4 te Nuenen. Dat adres staat immers in alle literatuur vermeld. Wat er helaas nooit bij wordt verteld, is dat deze weg in de tijd van Vincent en nog veel eerder heel anders heette. Toen was het adres van de boerenfamilie De Groot gelegen aan de Langlaarsche straat. Langlaar is een nog steeds bestaand, iets zuidelijk gelegen gehucht tussen Nuenen en Gerwen.
Eerder in deze serie artikelen over het kleine perkament kwam naar voren dat de Franse tijd (1795-1814) een rol speelt bij de oplossing. Weet je nog uit deel 1: “adres werd rue“? In de Franse tijd moet de “Langlaarsche straat” daarom “Rue de Langlaar” hebben geheten. Als anagram: “à la rue le grand” (vertaald: in de straat (van) De Groot). De oplossing is echter nóg anders omdat van “in de” een letterwisseling moet plaatsvinden tot “eind“.
Kerk
De definitieve oplossing van welke oosterlengte wordt bedoeld, is dus “eind straat De Groot” en dat is niet Langlaar, maar Gerwen. Dat dorp lag aan het eind van de vroegere Langlaarsche straat en ook aan het eind van de tegenwoordige Gerwenseweg.
Toen Vincent eind 1883 na een verblijf in Drenthe aankwam in Nuenen, liep hij enkele dagen later naar Gerwen. Daar tekende hij een winters tafereel: “Landschap met kerk“. Ik schreef daar dit artikel over, waarin ook de lengtegraad (oosterlengte) van Gerwen aan bod kwam.
65
De combinatie Francis van Rooij en Gerwen vormt verdere aanwijzingen die verband houden met de in Rennes-le-Château gevonden perkamenten. Francis zou later namelijk in Gerwen wonen, waar hij in 1893 op 65-jarige leeftijd overleed. De leeftijd van 65 lijkt belangrijk, want die komt mogelijk overeen met de aanduiding van vers 6:5 uit Lucas, zoals beschreven in deel 1.
Bewijs
“Et il est la mort – En hij is daar (in Gerwen) dood“. Maar dat kon de in 1890 overleden Vincent natuurlijk niet weten. Dit vormt daarom een bewijs dat de in Rennes-le-Château gevonden perkamenten jonger zijn dan de schilderijen van Vincent van Gogh.
Greenwich
Voor degenen die zich nu afvragen waarom in vredesnaam het Brabantse dorp Gerwen de oplossing lijkt van het laatste deel van de code in het kleine perkament, het volgende. Dit dorp heeft – in code – alles te maken met de 0-meridiaan van Greenwich. Als dit verband klopt, dan is dat des te opmerkelijker. De meridiaan van Greenwich werd in Frankrijk namelijk pas in 1911 ingevoerd. Tot die tijd gold in Frankrijk de 0-meridiaan van Parijs (2° 20′ ten oosten van die van Greenwich). Ook dit gegeven zegt iets over de ouderdom van het kleine perkament!
Van Greenwich kan een hier toepasselijk anagram worden gemaakt: Gerwen-ich. Code-technisch gezien komt dit overeen met de in deel 2 gevonden stad Emmer-ich (Emmerich c.q. Emmerik).
Reageren op dit artikel? Dat kan niet in het openbaar. Wel is het mogelijk om rechtstreeks naar de schrijver (Jan Bakker) te reageren. Gebruik hiervoor het formulier op de contactpagina.
